Токсиколошка хемија

1.

Наслов на наставниот предмет

ТОКСИКОЛОШКА ХЕМИЈА

2.

Код

ХМ-653

3.

Студиска програма

Сите студиски програми на хемија

4.

Организатор на студиската програма (единица, односно институт, катедра, оддел)

Институт за хемија, Природно-математички факултет, Скопје

5.

Степен (прв, втор, трет циклус)

Прв

6.

Академска година/семестар

летен

7.

Број на ЕКТС кредити

4

8.

Наставник

Проф. д-р Трајче Стафилов

9.

Предуслови за запишување на предметот

Општа хемија, неорганска хемија, органска хемија I и II, биохемија I

10.

Цели на предметната програма (компетенции):

Студентот треба да ги совлада основите на механизмите на делување на токсичните супстанци и нивните ефекти на делување во организмот

11.

Содржина на предметната програма:

Вовед. Однос на дозата и токсичните ефекти на отровите. Карактеристики на изло­жу­вање на отрови. Видови на ток­сич­ни ефекти. Интеракција со хемиски соединенија. Фактори кои влијаат на токсичноста. Механизми на ток­сич­носта. Доставување на отровот. Интоксикација и де­ток­­си­ка­ци­ја. Ток­сич­ни ефекти поради нарушувањето на фун­кци­ја­та на клет­ките. Механизми на репарација. Ре­сор­пција, дис­три­буција и елиминација на отро­ви­те. Би­о­транс­фор­ма­ци­ја на отровите. Хемиски апсекти на првата фаза на био­тран­с­фор­ма­ци­ја на отровите. Био­хе­мис­ки ас­пек­ти на прва­та фаза на биотрансфор­мацијата на отрови. Реакции од вто­ра­та фаза на биотрансфор­ма­цијата на от­ро­ви. Фактори кои влијаат на биот­ран­сфор­ма­ци­јата. Ток­сични ефекти на металите. Токсични метали (арсен, бе­­рилиум, кадмиум, хром, олово, жива, талиум, ба­риум, антимон, ра­дон), Есен­цијални метали со потен­ци­­јален ток­си­чен ефект (бакар, цинк, железо, манган, фос­фор, селен), Ток­сич­ни ефекти на метали кои вле­гу­ва­ат во сос­тав на ле­ко­ви (сребро, жива, алуминиум, злато, бор, кал­ци­ум, маг­не­зи­ум, кобалт, бакар, флуор, железо, га­до­ли­ни­ум, литиум, платина, калај, технециум, селен). Ток­сич­ни ефекти на пес­тицидите. Инсектициди. Хер­би­ци­ди. Ро­ден­тици. Ток­сич­ни ефекти на раство­ру­ва­чи­те. Бен­зен. Алко­холи (ета­нол, метанол, етилен гликол). Али­фа­тич­ни јаглеводороди (хексан, јаглерод дисулфид, дих­ло­ро­метан, хлороформ, јаглерод тетрахлорид). Токсични ефек­ти на гасовите (јаг­ле­род моноксид, сулфур диоксид, озон, aзот диоксид, ци­ја­новодородна киселина, ци­ја­ни­ди).

12.

Методи на учење: предавања, вежби

13.

Вкупен расположив фонд на време

120

14.

Распределба на расположивото време

2+0+1 часови неделно (предавања 30 часови, лабораториски вежби 15 часови)

15.

Форми на наставните активности

15.1.

Предавања - теоретска настава

30 часови

15.2.

Вежби (лабораториски), семинари, тимска работа

15 часови

16.

Други форми на активности

16.1.

Проектни задачи

30 часови

16.2.

Самостојни задачи

0 часови

16.3.

Домашно учење

45 часови

17.

Начин на оценување

17.1.

Тестови

60 бодови

17.2.

Семинарска работа/ проект (презентација: писмена и усна)

10 бодови

17.3.

Активност и учество

30 бодови

18.

Kритериуми за оценување (бодови/ оценка)

               до 50 бода

5 (пет) (F)

       од 51 до 60 бода

6 (шест) (E)

       од 61 до 70 бода

7 (седум) (D)

       од 71 до 80 бода

8 (осум) (C)

       од 81 до 90 бода

9 (девет) (B)

     од 91 до 100 бода

10 (десет) (A)

19.

Услов за потпис и полагање на завршен испит

присуство на предавања и изработени вежби

20.

Јазик на кој се изведува наставата

Македонски

21.

Метод на следење на квалитетот на наставата

Редовност, колоквиуми

22.

Литература

22.1.

Задолжителна литература

Ред. број

Автор

Наслов

Издавач

Година

1.

Т. Стафилов

Токсиколошка хемија

Природно-математички факултет, Скопје

2005

2.

C. D. Claassen, Editor

Casarett and Doull’s toxicology – The basic science of poisons,  Fifth edition

McGraw-Hill, New York

1996

3.

S. E. Manahan

Environmental chemistry

Lewis Publishers, Boka Raton

2000

22.2.

Дополнителна литература

Ред. број

Автор

Наслов

Издавач

Година

1.

2.

3.