Управување со квалитет во хемиска лаборатирија

1.

Наслов на нaставниот предмет

УПРАВУВАЊЕ СО КВАЛИТЕТ ВО ХЕМИСКА ЛАБОРАТОРИЈА

2.

Код

HM-719

3.

Студиска програма

Сите студиски програми на хемија

4.

Организатор на студиската програма (единица, односно институт, катедра, оддел)

Природно-математички факултет, Институт за хемија

5.

Степен (прв, втор, трет циклус)

Прв

6.

Академска година/семестар

IV/VII

7.

Број на ЕКТС кредити

4

8.

Наставник

Проф. д-р Горан Стојковиќ

9.

Предуслови за запишување на предметот

Примена на компјутери во хемијата, Инструментални аналитички методи

10.

Цели на предметната програма (компетенции):

Овој курс го запознава студентот со управување во квалитет во хемиска лабораторија за тестирање. Студентот ќе научи за основите на добра лабораториска пракса, следливост во метрологија,  воведување и валидација на аналитички методи, контрола на квалитетот во хемиски лаборатории за тестирање преку употреба на повеќе алатки (употреба на контролен примерок, Shewart-ов дијаграм). Знаењата стекнати во овој предмет му овозможуваат на студентот да ја разбере филозофијата на добро управување со квалитетот кое води кон акредитацијата на лабораторија за тестирање според стандардот МКС EN ISO/IEC 17025:2018.

11.

Содржина на предметната програма:
Предавања:

1. Увод во метрологија. Следливост во метрологијата.
2. Следливост и калибрација. Калибрација/верификација на аналитичка опрема и волуметриски прибор. Правилно ракување со аналитичка вага
3. Аналитички процес – метод (цели, барања и поделба, разработка на нов аналитички метод).
4. Валидација на аналитички методи. Основни принципи. Параметри за валидација на методите.
5. Видови на валидација. Ориентациони  и конфирмациони методи
6. Скрининг методи
7. Мерната неодреденост. Причини, типови и проценка на мерна неодреденост.
8. Општи принципи на добра лабораториска пракса (GLP).
9. Систем на квалитет во аналитичка хемиска лабораторија (или хемиска лабораторија за тестирање) – обезбедување на квалитет и контрола на квалитет.

10. Алатки за контрола на квалитетот во лабораторијата. Контролни дијаграми.

11. МКС EN ISO/IEC 17025:2018.

Вежби:
– (со користење на Excel) - определување на статистички параметри: линеарност, резидуална анализа, лимит на детекција, лимит на квантификација, точност (метод на стандарден додаток), прецизност, одредување на содржината на аналитот преку калибрациона права, конструирање на Shewart-ов дијаграм, проценка на стандардна мерна неодреденост, мерна неодреденост од тип А и Б, комбинирана и проширена мерна неодреденост. 

12.

Методи на учење: предавања, вежби

13.

Вкупен расположив фонд на време

120

14.

Распределба на расположивото време

3+1+0 (предавања 45 часа, лабораториски вежби 15 часа неделно)

15.

Форми на наставните активности

15.1

Предавања-теориска настава

часови   45

15.2

Вежби (нумерички-Excel)

часови   15

16.

Други форми на активности

16.1

Проектни задачи

часови   0

16.2

Самостојни задачи

часови   20

16.3

Домашно учење

часови   40

17.

Начин на оценување

17.1.

Тестови (2 парц. теоретски испити + испит во Excel = 2x35 + 20)

бодови 90                                        

17.2.

Индивидуална работа/проект (презентација:писмена и усна)

17.3.

Активност, учество, редовност

бодови 10

18.

Критериуми за оценување (бодови/оценка)

до 50 бода

      5 (пет)        (F)                 

од 51 до 60 бода

      6 (шест)     (E)

од 61 до 70 бода

      7 (седум)   (D)

од 71 до 80 бода

      8 (осум)     (C)

од 81 до 90 бода

      9 (девет)    (B)

од 91 до 100 бода

    10 (десет)    (A)

19.

Услови за потпис и полагање на завршен испит

Присуство на предавања и изработени вежби

20.

Јазик на кој се изведува наставата

Македонски

21

Метод на следење на квалитетот на наставата

анонимна анкета, разговор со студентите

22.

Литература

            Задолжителна литература

22.1

Ред.број

Автор

Наслов

Издавач

Година

1.

Горан Стојковиќ, Елизабета Димитри­еска-Стојковиќ

Интерна скрипта

2015

2.

3.

22.2

Дополнителна литература

Ред.број

Автор

Наслов

Издавач

Година

1.

Werner Funk, Vera Dammann, Gerhild Donnevert

Quality Assurance in Analytical Chemistry

WILEY-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim, Germany

2007.

2.

D. Brynn Hibbert

Quality assurance for the analytical chemistry laboratory,

Oxford University Press, Inc., New York, New York, USA,

2007

3.